Muziekles voor iedereen

MUZIEKLES VOOR IEDEREEN, VANAF DE BASISSCHOOL
‘Cultuur is het aperitief van een bredere kijk hebben’ .
Een uitspraak gehoord op de Vlaamse TV. En hoewel we in Nederland wel wat ruimte maken voor cultuur, houdt het niet echt over.
De koopmansgeest regeert : ‘wat is het nut van muziek maken, tekenen, toneel spelen?’

Ook dit kabinet lijkt het belang van Cultuur niet helemaal mee te hebben gekregen. Als dit zo doorgaat, gaat er een enorm cultuurgoed, plezier en ontwikkeling in maken en beleven van muziek gewoon verloren. Omdat we er niet mee opgevoed worden.

Het nieuwe Fonds voor de Cultuurparticipatie streeft ernaar om ieder kind een muziekinstrument te laten bespelen. Van de 4 miljoen kinderen t/m 18 jaar zijn er slechts 200.000 op een muziekschool.

Buitenschoolse muzieklessen zijn slechts weggelegd voor kinderen van ouders die op het idee komen om dit hun kind aan te bieden. Maar juist zoveel mensen zien het belang en het plezier er niet van. En dat is misschien deels verklaarbaar door onze koopmansgeest, maar ook doordat die ouders er vaak zelf niet mee opgevoed zijn.

Het is geen gemeengoed, zoals sport dat nu wel is, om een instrument te bespelen. Ook niet als ouders het wel kunnen betalen. Hele generaties gaan verloren in muzikale ontwikkeling. Immers, als je het zelf van thuis niet meekrijgt en je krijgt het op school ook niet, hoe moet je er dan kennis van nemen? En het aan jouw kinderen meegeven?

Een inventarisatie langs diverse basisscholen leerde mij dat er vaak geen ruimte is voor muziekonderwijs. De docent voor de klas heeft het zelf meestal niet meegekregen en met wat hij of zij leert op de Pabo kunnen we het ze niet kwalijk nemen dat ze het niet door kunnen geven aan hun klas. De vakdocent is wegbezuinigd. Met wat geluk is er onder de collega’s iemand die met een gitaar langs de klassen gaat. Kinderen zijn heel open voor kennismaking met instrumenten: neem het mee naar school en laat het zien en horen! Leer ze noten lezen en van blad zingen. Het kan allemaal. Het maakt de stap naar een instrument gemakkelijker.

In de brugklas krijgen we kinderen die nog nooit muziekles hebben gehad. In een klas van 30 leerlingen zitten er, als het meezit, 3 kinderen die een jaar of meer op een instrument hebben leren spelen. Maar met drie kwartier per week, en dat dan twee jaar lang, krijgt een leerling in zijn hele schoolbestaan (40x ¾ u = 30 uren per jaar) zo’n 60 uren muziekles.
Vergelijk dat eens met de investering in wiskunde of een taal! Daarvan hoopt men dat het je kansen op de arbeidsmarkt verhoogt. In de creatieve vakken echter, leer je veel vaardigheden die je ook in je arbeidsleven kunt benutten.

Daarnaast verrijken creatieve bezigheden je kijk op het leven. Vrijwel iedereen luistert zijn hele leven naar muziek. Naar muziek léren luisteren kan een enorme verdieping zijn van dat luisteren en je plezier daarin verhogen. Als je zelf leert spelen, merk je dat het veel voldoening en plezier kan geven. Je kunt in bandjes spelen of een orkest. Het kan een uitlaatklep zijn, je sociale vaardigheden vergroten en zelfs je hersenstructuren hebben bewezen baat bij muziekles! Je leert je te concentreren, door te zetten. Creatieve vakken dragen zeer bij aan je algemene ontwikkeling. En daarbij leer je verder te kijken dan dat wat direct tastbaar van belang is.

Als je de kans hebt gehad je te ontwikkelen op cultureel gebied, kan dat een grote bijdrage aan je welzijn opleveren. ‘Geld verdienen’ is een manier om het leven te benaderen. Wel
belangrijk, maar niet zaligmakend. Misschien kunnen we in de nieuwe maat voor welvaart een groter belang gaan geven aan creatieve ontwikkeling. Dat we leren de rijkdom dáárvan te ervaren. Dat we oog en oor krijgen voor goede muziek, films, theater en wat al niet meer. Dat we leren onszelf te vermaken met een instrument of een palet. En laten we daarbij voor jongeren plekken creëren waar zij muziek kunnen maken.

Kijk eens naar wat de vorige week met de Erasmusprijs geëerde Venezolaanse pianist Abreu in Venezuela voor elkaar heeft gekregen: veel jongeren zijn van de straat omdat zij kansen kregen zich muzikaal te ontwikkelen.

Als wij onze kinderen van nu die waarde niet meegeven, is dat een gemiste kans voor ook de volgende generaties. Immers, onder de leerlingen van nu zitten niet alleen de echte talenten die op het podium komen te staan, maar ook de liefhebbers die naar concerten gaan, en de beleidsmakers van later die dit alles mogelijk kunnen gaan maken.
Beste beleidsmakers van nu: maakt ruimte voor muziekles op de basisschool! Muziekonderwijs zal dan niet meer voorbehouden zijn aan diegenen die het van huis mee kunnen krijgen, maar ieder kind zal de rijkdom ervan kunnen ervaren.

Annemieke Zuurbier
Pianiste, musicologe en muziekdocente met ervaring op muziekscholen, privé en in het voortgezet onderwijs.